Op 7 augustus 2025 kwam een schokkend rapport van de Inspectie Justitie en Veiligheid (Inspectie JenV) naar buiten: 15 van de 25 Nederlandse veiligheidsregio's hebben geen concreet plan om te functioneren bij een langdurige stroomuitval. Dat betekent dat bij een landelijke black-out — denk aan weken zonder elektriciteit — de politie, brandweer en reddingsdiensten mogelijk niet in staat zijn om essentiële taken uit te voeren. De inspectie, onder leiding van Bart van der Laan, noemt dit "zorgelijk". En het is niet een theoretisch risico. In april 2025 zaten grote delen van Spanje en Portugal zonder stroom — en binnen uren vielen mobiele netwerken, ziekenhuizen schakelden over op aggregaten, en het openbaar vervoer stond stil. Nederland is er niet beter op voorbereid.
Hoe kwam het zo ver?
Het onderzoek van de Inspectie JenV was systematisch: alle 25 veiligheidsregio's werden onderzocht op hun capaciteit om te blijven functioneren bij een langdurige stroomuitval. Het resultaat? Bijna de helft heeft geen plan. Sommige regio's oefenen wel met stroomuitval — maar altijd binnen hun eigen grenzen, en altijd met een tijdsframe van maximaal een paar uur. Geen enkele regio oefent regelmatig met scenario’s waarbij de stroom uitvalt voor 24, 48 of zelfs 72 uur. En dat is het probleem: de gevolgen van een langdurige uitval veranderen dramatisch naarmate de tijd vordert. Na acht uur zijn de batterijen van mobiele telefoons leeg. Na 24 uur stopt de levering van medicijnen. Na 48 uur beginnen de voorraden in supermarkten op te raken. En dan? Daar is niemand op voorbereid.Een vitale rol, maar geen vitale plannen
Op 10 juli 2025 werd de status van veiligheidsregio's veranderd: ze werden officieel aangewezen als vitale aanbieder. Dat betekent dat ze onderdeel zijn van de kern van de Nederlandse infrastructuur — net als energiebedrijven, waterleidingbedrijven en ziekenhuizen. Maar terwijl de energiebedrijven miljarden investeren in back-up systemen, blijven veiligheidsregio's op eigen houtje werken. Geen landelijke standaard. Geen verplichting. Geen financiële ondersteuning. De Veiligheidsregio Groningen schreef in een brief aan het Ministerie van Justitie en Veiligheid dat elke regio "opnieuw het wiel uitvindt". Dat kost tijd, geld en energie — en vooral: het kost levens als het echt gebeurt.
Wat gebeurt er als de stroom uitvalt?
De Inspectie JenV verwijst naar het incident in Spanje en Portugal op 28 april 2025 als een waarschuwing. Hoewel de uitval slechts enkele uren duurde, was de impact enorm. Mobiele netwerken vielen uit. Ambulances konden niet meer worden ingezet. Bankautomaten waren onbruikbaar. En de politie? Die moest met handmatige rapportages werken, zonder toegang tot digitale databases. In Nederland zou dat veel erger zijn. Want bij een langdurige uitval zouden de brandweerkazernes met noodstroomvoorzieningen kunnen blijven functioneren — maar de centrales waar de meldingen binnenkomen? Die hebben vaak geen back-up. En wie zorgt dan voor de coördinatie? Niemand. De Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland probeert dit op te lossen met een project genaamd "Continuïteit eigen organisatie", dat eind 2025 afgerond moet zijn. Maar dat is één regio. En het is te laat.De drie aanbevelingen — en waarom ze niet genoeg zijn
De Inspectie JenV stelt drie duidelijke aanbevelingen:- Elke veiligheidsregio moet een concreet continuïteitsplan opstellen voor eigen crisisorganisatie
- Er moet structureel bovenregionaal en interdisciplinair geoefend worden — met scenario’s van meer dan 48 uur
- De effecten van stroomuitval moeten expliciet worden uitgewerkt per tijdsinterval: 8, 24, 48, 72 uur
Wat nu?
De komende maanden zijn cruciaal. Het ministerie moet beslissen: wordt dit een verplichting, of blijft het een wens? Als het laatste blijft, dan is Nederland kwetsbaar — en niet alleen voor energietekorten, maar voor een totale samenbruk van de veiligheidsinfrastructuur. De brandweer heeft noodstroom. De politie? Niet altijd. De meldkamers? Vaak niet. En als de stroom uitvalt, dan is het niet de energiebedrijven die falen. Het zijn de veiligheidsregio's die niet voorbereid zijn. En dat is een falen van de staat.Frequently Asked Questions
Hoe groot is het risico op een landelijke stroomuitval in Nederland?
Het risico is aanzienlijk. Volgens het KNMI en het Ministerie van Economische Zaken is de kans op een grootschalige stroomuitval van meer dan 24 uur in de komende tien jaar ongeveer 1 op 6 — vooral door extreme weersomstandigheden, cyberaanvallen of het falen van kritieke transformatoren. De stroomuitval in Spanje en Portugal in april 2025 was een waarschuwing, niet een uitzondering.
Welke diensten zijn het meest kwetsbaar bij een langdurige stroomuitval?
De meldkamers van de politie en brandweer zijn de meest kwetsbare knooppunten — veel hebben geen back-up voor hun IT-systemen. Ook de communicatie tussen regio's valt uit, omdat de digitale netwerken afhankelijk zijn van elektriciteit. Zelfs de brandweerkazernes met noodstroom kunnen niet functioneren als de centrale informatiesystemen buiten werking zijn. En zonder communicatie is coördinatie onmogelijk.
Waarom oefenen veiligheidsregio's niet met langdurige uitval?
Oefeningen met langdurige uitval zijn complex, duur en logistiek moeilijk. Ze vereisen samenwerking met energieleveranciers, ziekenhuizen en gemeenten — en veel regio's hebben geen budget of personeel voor zo’n uitgebreide oefening. Daarom blijven ze bij simpele, kortdurende scenario’s. Maar dat is alsof je een brandweerman opleidt alleen op een oefenvuur van 10 minuten — en dan verwacht dat hij een brand van 48 uur kan blussen.
Wat is het verschil tussen een stroomuitval en een black-out?
Een stroomuitval is vaak lokaal en kort, bijvoorbeeld door een omvormer die faalt. Een black-out is een landelijke of regionale uitval van het elektriciteitsnet, vaak door een kettingreactie — bijvoorbeeld door een storm die meerdere hoogspanningslijnen uitvalt. Een black-out kan dagen duren, en daarmee is het een andere orde van crisis. De veiligheidsregio's oefenen nu op uitval, maar niet op black-out.
Hebben andere landen betere plannen?
Ja. Zwitserland en Denemarken hebben nationale plannen voor langdurige stroomuitval, inclusief verplichte oefeningen en reserve-communicatie. Duitsland heeft sinds 2023 een verplichte continuïteitsstandaard voor alle veiligheidsdiensten. Nederland is hiermee achterop — en dat is geen technisch, maar een politiek probleem. Er is geen wil om geld te investeren — tot het te laat is.
Wat kan een gewone burger doen?
Bereid jezelf voor: houd een reserve van water, eten, batterijen en een radio bij. Maar ook: vraag je gemeente of ze een plan hebben voor een langdurige stroomuitval. Vraag je politie of de meldkamer back-up heeft. Burgers kunnen druk uitoefenen — want als niemand het vraagt, blijft het een geheim risico. En dat is het gevaarlijkste van allemaal.