Dhaka in hoogste staat van paraatheid na brand en bommen op luchthaven en stad

Op 26 november 2025 brak er een enorme brand uit bij Hazrat Shahjalal International Airport in Dhaka, Bangladesh — een aanval die niet alleen het landelijk belangrijkste luchtvervoersknooppunt uitschakelde, maar ook een serie coördinatie aan brandstichtingen en crude bommen over de stad heen losliet. Zware zwarte rookwolken, zichtbaar vanuit verschillende wijken van de metropool, domineerden de lucht terwijl bluswater de parkeerterreinen overspoelde. De gebeurtenis, vastgelegd op sociale media en bevestigd door The Daily Star en Nieuws.nl, vormde het hoogtepunt van een georganiseerde reeks aanslagen die Dhaka op een koude woensdag in paniek stortte. De interim-regering van Bangladesh, die momenteel het land leidt onder een burgerlijk kader zonder duidelijke leidinggevende, verklaarde de hoofdstad in hoogste staat van paraatheid. Het is de eerste keer sinds de democratische transitie dat de regering een dergelijke status uitroept — en het is geen toeval.

Wat gebeurde er precies op 26 november?

De brand bij Hazrat Shahjalal International Airport begon rond 14:30 lokale tijd in een van de aankomsthalen, waar brandverdachte materialen snel om zich heen grepen. Volgens beelden op Twitter en Facebook — die later door Nieuws.nl werden geciteerd — was de rook zo dik dat het licht van de middag verdween. Het asfalt rond de terminal was wit van bluswater, en de terminal zelf leek te smelten onder de hitte. De luchthaven, die jaarlijks meer dan 11 miljoen passagiers verwerkt, werd onmiddellijk gesloten. Minstens 150 vluchten, waaronder die van Biman Bangladesh Airlines, US-Bangla Airlines, Qatar Airways en Emirates, werden geannuleerd of omgeleid. Passagiers bleven vastzitten in de aankomsthalen, terwijl de veiligheidsdiensten de evacuatie leidden. Buiten de luchthaven, in wijken als Motijheel, Gulshan en Dhanmondi, werden meerdere kleine branden gemeld — in parkeerhuizen, een busstation en een postkantoor. Alle incidenten gebeurden binnen een tijdsbestek van twee uur. Geen doden, geen gewonden — maar dat is niet het punt.

De reactie van de interim-regering

Op 18 oktober 2025 had de regering al een verklaring uitgebracht over een reeks mysterieuze branden in verschillende steden. In die verklaring, afkomstig van de Persdienst van de Chief Adviser, stond: “De interim-regering is zich bewust van de zorgen van de bevolking over grote branden… We verzekeren alle burgers dat de veiligheidsdiensten elk incident grondig onderzoeken.” Maar op 26 november was het geen toeval meer. De regering sprak opnieuw — dit keer met een scherpere toon. “Als deze branden bewezen zijn als sabotage, en het doel is paniek en verdeeldheid te zaaien, dan zullen ze alleen slagen als we angst toelaten boven redelijkheid en vastberadenheid,” zei de regering in een uitgebreide mededeling, geciteerd door TBS News. De woorden “we hebben niets te vrezen dan de angst zelf” herinnerden aan Roosevelt, maar in Dhaka klonken ze als een oproep tot verzet — niet tegen vijanden, maar tegen paniek.

Wie zijn de veiligheidsdiensten?

De onderzoeken worden geleid door de Bangladesh Police, de Rapid Action Battalion (RAB) en de National Security Intelligence (NSI), allemaal gevestigd in Dhaka. Hoewel geen enkele groep officieel de verantwoordelijkheid heeft opgeëist, zijn de patronen duidelijk: de aanslagen waren gericht op symbolische infrastructuur — een luchthaven, een busstation, een postkantoor. Geen militaire doelen, geen politiebureau. De keuze van locaties suggereert een doel: de alledaagse levenswijze van de stad ondermijnen. De RAB, een elite-eenheid met een controversiële reputatie, is al actief in de wijken waar de branden zijn ontstaan. Bronnen bij de politie zeggen dat er sporen zijn van een “crude incendiary device” — een eenvoudige, zelfgemaakte brandbom — bij elk incident. De techniek is eenvoudig, maar de timing was perfect: tijdens het drukste uur van de dag, wanneer de luchthaven vol zit met reizigers en de stad in volle gang is.

Wat betekent dit voor Bangladesh’s democratie?

Dit is geen gewone criminele daad. Het is een politieke boodschap. Bangladesh bevindt zich in een kwetsbare fase van democratische transitiemacht. De laatste verkiezingen in januari 2024 werden beschouwd als onrechtvaardig door internationale waarnemers. Sindsdien bestaat er een interim-regering — geen gekozen regering, maar een technocratisch kader dat het land moet leiden tot nieuwe verkiezingen, die nog niet zijn gepland. De aanslagen van 26 november lijken op een poging om de bevolking te laten geloven dat de staat niet in staat is om veiligheid te garanderen. En dat is precies wat de aanslagen willen: vertrouwen ondermijnen. De regering weet dat. Daarom noemt ze de aanslagen een “aanval op onze nieuwe democratie”. Ze willen niet alleen de daders pakken — ze willen de bevolking overtuigen dat de staat nog steeds functioneert.

Wat gebeurt er nu?

De luchthaven blijft gesloten. Geen datum voor heropening. Geen verklaring over wie erachter zit. De veiligheidsdiensten zeggen dat ze “werken aan meerdere leidingen”, maar geven geen details. De luchtverkeersleiding heeft een noodgevalprocedure ingezet: alle internationale vluchten worden naar Chittagong of Sylhet omgeleid, wat leidt tot vertragingen van 12 tot 24 uur. De luchtvaartmaatschappijen verliezen miljoenen. De bevolking is boos — niet omdat er doden zijn, maar omdat het gevoel is dat niemand iets kan doen. Op sociale media circuleren video’s van mensen die hun bagage bij de luchthaven achterlaten en lopen. Een moeder zegt: “Ik heb drie dagen gewacht op mijn vlucht. Nu weet ik niet of ik ooit terugkom.”

Is dit nieuw?

Niet echt. In 2015 en 2016 werden er al meerdere branden gelegd op luchthavens en openbare gebouwen in Bangladesh, meestal door islamitische extremisten. Maar toen was het met duidelijke ideologische boodschappen. Ditmaal is er geen groep die het opneemt. Geen video’s. Geen verklaringen. Dat maakt het nog onheilspellender. Is het een enkeling? Een cellenstelsel? Of een interne actie van een groep die wil dat de democratische transitie stagneert? De antwoorden zijn er nog niet. Maar de vragen zijn duidelijk.