De Peilingwijzer-update van 21 oktober 2025 laat zien dat D66 een flinke sprong maakt: van 14 naar 16‑18 virtuele zetels, bijna een verdubbeling ten opzichte van hun negen zetels in de huidige Tweede Kamer. PVV blijft de grootste partij met 28‑34 zetels, afhankelijk van de peiling. De cijfers komen binnen net twee weken voor de Tweede Kamerverkiezingen 2025, waardoor elk percentage telt.
Waarom deze peilingen nu zo belangrijk zijn
De campagne is in een stroomversnelling geraakt. Sinds de verkiezingen van november 2023, waar de PVV met 37 zetels eindigde, is er veel beweging geweest. De recente Ipsos I&O-peiling (15 oktober) met 2.455 respondenten liet zien dat de PVV 29 zetels scoort, gevolgd door CDA (25) en GL‑PvdA (22). Rob Jetten, lijsttrekker van D66, profitteert van een sterk optreden in het RTL‑debat, een uitzending die vooral werd bekeken door kiezers van VVD, D66 en CDA.
De cijfers in detail
Ipsos I&O rapporteerde een veldwerkperiode van 17‑20 oktober, met een middenstand op 19 oktober. D66 klimt van 14 naar 18 zetels – een opvallende winst in een periode waarin de meeste partijen stilstaan. De Peil.nl-zetelpeiling van 17 oktober gaf een vergelijkbaar beeld: PVV 28, CDA 24, GL‑PvdA 24, D66 17 en VVD 16.
De Verian-peiling van 21 oktober tekent PVV op 34 zetels, GL‑PvdA op 25, CDA op 23, D66 op 16 en VVD op 15. Het verschil tussen de bureaus is duidelijk: de marge voor D66 varieert van 14 tot 18 zetels, maar de trend is onmiskenbaar – de partij wint terrein.
EenVandaag/Verian meldt dat 60 % van de D66‑kiezers gelooft dat hun partij een serieuze kans maakt om de grootste te worden. Rob Jetten stelde vorige week dat hij “gelooft dat D66 bij de verkiezingen de grootste kan worden”. Het optimismepatroon is echter niet unaniem: volgens de Peilingwijzer-site van Tom Louwerse is 47 % tot 83 % van de kiezers nog niet zeker van hun stem.
Strategisch stemgedrag en onzekere kiezers
Peter Kanne en Asher van der Schelde van Ipsos I&O schreven op 16 oktober in hun opinie ‘Waarom wij peilen’: “Peilingen geven kiezers informatie die ze kunnen gebruiken bij strategisch stemgedrag”. Ze waarschuwen dat Nederland, zonder kiesdrempel, een ‘democratisch verworvenheid’ is waar nieuwe geluiden snel een zetel kunnen pakken – denk aan BIJ1 of BBB in 2021.
EenVandaag/AVROTROS signaleert daarnaast een subtiele verschuiving: sommige kiezers die oorspronkelijk richting JA21 of FVD wilden gaan, kiezen er bewust voor om de PVV de grootste te laten worden, zodat kleinere partijen zoals 50PLUS een zetel kunnen behouden. Jan Struijs, voormalig politiechef en leider van 50PLUS, hoopt op een “dunne marge” om de partij boven de nul te houden.
Wat betekent dit voor de verkiezingen?
De groei van D66 kan de coalitie‑puzzel nieuw leven inblazen. Als D66 inderdaad de grootste wordt, zou een regeringsvorm met VVD‑D66‑CDA of zelfs een bredere progressieve coalitie mogelijk zijn. Maar de PVV, nog steeds sterk in de peilingen, kan een rechtse blokvorming aandrijven, zeker als onzekere kiezers zich deels naar rechts verplaatsen om de PVV te ondersteunen.
In de praktijk betekent dit dat iedere stem telt, vooral in de “onzekere” 45‑plus‑kiezers. De kans op een “strategische” stem – stemmen op een partij om een ongewenste winnaar te blokkeren – groeit. Dat is precies wat Kanne en van der Schelde beschrijven.
Volgende stappen en scenario's
De dagen tot 29 oktober zullen vol bespreekbaar blijven. Peilbureaus publiceren nog twee keer een update – rond 28 oktober – en de resultaten zullen de laatste swing beïnvloeden. Analysten wijzen erop dat een plotselinge daling van de PVV, bijvoorbeeld door een schandaal, D66 nog meer in de lift kan zetten.
Voor nu geldt: blijf de peilingen volgen, maar baseer je keuze niet alleen op de cijfers. Het is een dynamisch spel, waarin zowel partij‑performance als persoonlijke overtuigingen een rol spelen.
Achtergrond: peilhistorie sinds 2023
In december 2023 stond de PVV op 42 zetels, GL‑PvdA op 22, VVD op 16 en D66 op 11. Na de verkiezingen eind 2023 viel de PVV naar 37 zetels, D66 bleef op 9. Sindsdien is de PVV steeds een paar zetels verloren, terwijl D66 gestaag wint. De recente cijfers bevestigen een verschuiving die zich in de loop van het jaar heeft opgestapeld.
Veelgestelde vragen
Hoe beïnvloeden de onzekere kiezers de uitkomst?
Ongeveer 47‑83 % van de kiezers heeft nog geen vaste voorkeur. Ze kunnen via strategisch stemgedrag de grootste partij beperken of juist een kleine partij over de drempel helpen. Hun keuzes kunnen een verschil maken in de finale zetelverdeling.
Wat zegt de groei van D66 over hun verkiezingskansen?
De stijging van 14 naar 16‑18 zetels duidt op een flinke impuls, vooral na Rob Jetten’s debatoptreden. Als deze trend zich houdt, kan D66 zich plaatsen als tweede of zelfs grootste partij, wat de vorming van een mogelijke coalitie beïnvloedt.
Welke partijen lijken stabiel te blijven?
GL‑PvdA en CDA tonen weinig beweging in de laatste peilingen, met respectievelijk 22‑25 en 23‑25 zetels. Ook de VVD blijft rond de 15‑16 zetels hangen, een lichte stijging ten opzichte van eerdere cijfers.
Wat betekent de positie van de PVV voor de coalitie‑opties?
Met 28‑34 zetels blijft de PVV de dominante rechter‑populistische kracht. Een coalitie met de PVV vereist concessies aan conservatieve standpunten, wat minder aantrekkelijk is voor progressieve partijen als D66. Hun leiderschap moet dus rekening houden met een mogelijke oppositie‑blokken.
Hoe betrouwbaar zijn de verschillende peilingen?
Methoden verschillen: Ipsos I&O werkt met face‑to‑face interviews, Peil.nl gebruikt online panels, en Verian combineert beide. Deze variatie verklaart de spreiding in resultaten, maar alle bureaus laten een duidelijke groei van D66 zien. Het is verstandig de trend te volgen in plaats van één specifiek cijfer te vertrouwen.