De Tweede Kamerverkiezing van 2025 is officieel vastgesteld op woensdag 29 oktober 2025. De datum, bekendgemaakt op 6 juni 2025, volgt direct op de val van het kabinet-Schoof, nadat de Partij voor de Vrijheid (PVV) zich terugtrok uit de coalitie met VVD, NSC en BBB. Dit maakt het de derde verkiezing in vijf jaar tijd — een ongekende druk op Nederlandse democratie. De keuze voor 29 oktober is geen willekeurige datum, maar het resultaat van intensief overleg met de Kiesraad, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB). Minister Fleur Agema van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties noemde het een "afgewogen, haalbare keuze" — en dat is ook de essentie: democratie moet werken, ook als de grond onder je voeten beweegt.
Waarom nu? De val van het kabinet-Schoof
De oorzaak van deze vervroegde verkiezingen ligt niet in een algemene ontevredenheid, maar in een specifiek, heftig conflict: het asielbeleid. De PVV, die sinds januari 2024 deel uitmaakte van de coalitie, eiste tien concrete maatregelen om de migratiestroom te beperken. Maar de andere coalitiepartijen weigerden deze te onderschrijven — tenzij de PVV eerst een uitgewerkt plan voorlegde. Dat vond de PVV onaanvaardbaar. Premier Dick Schoof bood op 3 juni 2025 het ontslag van het kabinet aan. Het was geen langdurige crisis, maar een plotselinge breuk. En die breuk dwong het parlement tot actie. De Tweede Kamer stemde meteen in met een motie van Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) om de verkiezingen zo snel mogelijk te houden. Geen lange overgangsperiode. Geen tijdelijke regering. Gewoon: kiezen.
27 partijen, één landelijk kiesdistrict
Aan de verkiezingen doen 27 partijen mee — een record. Daaronder alle 15 partijen die momenteel in de Kamer zitten. Maar er is ook nieuw bloed: Aant Jelle Soepboer, voormalig NSC-kamerlid, is lijsttrekker van de Fryske Nasjonale Partij (FNP). Tofik Dibi, voormalig GroenLinks-kamerlid, leidt nu BIJ1. En dan zijn er de transfers: Ingrid Coenradie (PVV) en Diederik Boomsma (NSC) stappen over naar JA21. Agnes Joseph (NSC) kiest voor BBB, na eerder contact met 50PLUS. Het politieke landschap is niet alleen veranderd — het is herschikt. De kiesdrempel blijft 0,67%, wat neerkomt op ongeveer 105.000 stemmen per zetel. De D’Hondt-methode bepaalt de zetelverdeling, en er is één landelijke lijst. Dat betekent: een stem in Zandvoort telt net zo veel als een stem in Maastricht. Geen regio’s, geen districten. Alleen de kracht van de partijen.
Hoe en wanneer wordt er gestemd?
Op 29 oktober 2025 gaan de Nederlanders naar de stembus. De telling begint op donderdag 30 oktober, in het Korverhal aan de Duintjesveldweg 1A te Zandvoort. Daar worden de stemmen per kandidaat geteld — geen samenvattingen, geen voorspellingen. Alleen cijfers. Bezwaren kunnen worden ingediend tussen 12:00 uur op 30 oktober en 10:00 uur op 5 november. De Kiesraad controleert alles. En pas op donderdag 6 november 2025 wordt de definitieve uitslag bekendgemaakt. Dat is een korte termijn — maar een noodzakelijke. De politieke leegte mag niet te lang duren. De kiezer wil weten wie hem vertegenwoordigt. En de regering moet weer kunnen functioneren.
Wat komt er na de uitslag?
Na de uitslag begint de moeilijkste fase: vormen. Geen enkele partij zal een meerderheid hebben. De PVV is waarschijnlijk de grootste, maar wie wil met hen samenwerken? De VVD? NSC? BBB? Of misschien een linkse coalitie met GroenLinks en PvdA? De onderhandelingen kunnen maanden duren. En er is geen garantie dat een coalitie tot stand komt. Dat is de realiteit van een veranderde politieke wereld. De afgelopen jaren hebben we gezien hoe snel coalities kunnen breken — en hoe moeilijk het is om nieuwe te vormen. De uitdaging is niet alleen het vinden van een meerderheid, maar ook het vinden van vertrouwen. Want wie wil met een partij samenwerken die net een coalitie heeft verwoest?
Waarom is dit belangrijk voor jou?
Deze verkiezingen bepalen niet alleen wie de volgende regering vormt. Ze bepalen ook hoe Nederland omgaat met asiel, belastingen, zorg, onderwijs en klimaat. Want wie de Kamer bepaalt, bepaalt de wetten. En met drie verkiezingen in vijf jaar is de politieke stabiliteit aan het verdwijnen. Gemeenten, kiesraad, partijen — allen moeten sneller, slimmer en efficiënter werken. De kiezer is niet alleen een stemmer. Hij is een klok die steeds harder tikt. En als de politiek niet meebeweegt, dan gaat de burgerschap verloren.
Frequently Asked Questions
Waarom is de verkiezingsdatum op 29 oktober gekozen en niet eerder of later?
De Kiesraad adviseerde 29 oktober omdat het de beste balans biedt tussen haalbaarheid en zorgvuldigheid. Een datum in juli of augustus zou te weinig voorbereidingstijd bieden, terwijl een datum in november of december de winter en de feestdagen zou overlappen. Oktober biedt voldoende tijd voor de organisatie, maar laat ook ruimte voor onderhandelingen na de uitslag. De gemeenten en partijen bevestigden deze datum als praktisch haalbaar.
Hoeveel partijen hebben een reële kans op zetels?
Hoewel 27 partijen meedoen, is de kans op zetels beperkt. Alleen partijen die de kiesdrempel van 0,67% halen (ongeveer 105.000 stemmen) komen in aanmerking. In de afgelopen verkiezingen waren dat slechts 10 tot 12 partijen. De meeste nieuwe partijen, zoals FNP of BIJ1, moeten zich hard inzetten om zichtbaarheid te krijgen. De grote kanshebbers blijven PVV, VVD, GroenLinks-PvdA en BBB.
Wat gebeurt er als er geen coalitie gevormd kan worden?
Als na maanden onderhandelen geen meerderheid tot stand komt, kan de Koning een kabinetsformatie opdragen aan een ander persoon, of de Kamer opnieuw ontbinden. Dat is zeldzaam, maar niet ondenkbaar. In 2021 duurde de formatie 299 dagen. Met de huidige polarisatie is een nieuwe lange formatieperiode mogelijk — en dat zou de politieke onzekerheid verder verergeren.
Waarom is de stemmen telling in Zandvoort?
Het Korverhal in Zandvoort is de officiële tellingslocatie van de Kiesraad, een traditionele plek die sinds de jaren 1970 wordt gebruikt. Het is een neutrale, veilige en logistiek geschikte locatie, afgelegen van politieke druk. Alle stemmen uit het hele land worden daar samengevoegd en geteld — een symbool van de nationale eenheid van het kiesproces.
Hoeveel stemmen zijn nodig voor één zetel?
Voor één zetel in de Tweede Kamer is een kiesdeler nodig, wat neerkomt op ongeveer 105.000 stemmen — of 0,67% van de geldige stemmen. Bij een kiesdeel van 13 miljoen stemmen betekent dat dat een partij minstens 105.000 stemmen moet halen om een zetel te verdienen. Dit is een lage drempel, wat veel partijen toelaat, maar ook de kans op fragmentatie vergroot.
Wat zijn de gevolgen van drie verkiezingen in vijf jaar?
Drie verkiezingen in vijf jaar verzwakken de stabiliteit van de politiek. Gemeenten en kiesraad zijn overbelast, kiezers worden vermoeid, en partijen hebben weinig tijd om beleid te realiseren. Dat leidt tot kortetermijnpolitiek. De burgers beginnen te twijfelen aan de werking van de democratie — en dat is het grootste risico. De uitdaging is nu: hoe herstel je vertrouwen als de kiezer voelt dat zijn stem niet duurt?